Σερβία: Η ιστορία πίσω από το “Ramonda” και η σύνδεση του με την Κέρκυρα
Η φετινή συμμετοχή τής Σερβίας στον διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision παρότι θυμίζει από την αρχή ως το τέλος την βαλκανική χώρα, ξεφεύγει από τα τετριμμένα, αφού αποτελεί έναν φόρο τιμής στα εκατομμύρια των Σέρβων που έχασαν την ζωή τους στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ακριβώς 100 χρόνια μετά την έναρξη του. Το Ramonda της Teya Dora, όμως όπως είναι ο τίτλος του τραγουδιού σχετίζεται και με την χώρα μας και συγκεκριμένα με την Κέρκυρα. Η συγκινητική ιστορία που αφηγείται το video clip του τραγουδιού της φετινής σερβικής συμμετοχής, απεικονίζει αλληγορικά την Κέρκυρα, αναδεικνύοντας τους στενούς δεσμούς των δύο χωρών, που από τότε σφυρηλατήθηκαν, μέσω των κοινών αγώνων, για ελευθερία και ανεξαρτησία. Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή …
Το μαυσωλείο-τάφος των Σέρβων στην νήσο Βίδο
Η ιστορία των Σέρβων στα χρόνια του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου είναι συνυφασμένη με το νησί της Κέρκυρας και κυρίως με τη νησίδα Βίδο. Η δολοφονία του αυστριακού διαδόχου στο Σαράγεβο στις 28 Ιουνίου 1914 από Σέρβο εθνικιστή αποτέλεσε την αφορμή για πόλεμο ανάμεσα στην Αυστρία και τη Σερβία. Με τη Σερβία συντάχθηκαν η Ρωσία, η Γαλλία και η Αγγλία ενώ με την Αυστροουγγαρία η Γερμανία. Έτσι, ξεκίνησε ο Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος.
Το πρώτο διάστημα οι επιτυχίες των Σέρβων στη μάχη ήταν πολλές. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι Κεντρικές Δυνάμεις (Γερμανία, Αυστροουγγαρία) να θεωρούν ζωτικής σημασίας τον έλεγχο και την κατάληψη της Σερβίας σε σύντομο χρονικό διάστημα. Στα τέλη του 1915 και τις αρχές του 1916 οι Σέρβοι δεν άντεξαν στην ισχυρή αυστρουγγρική, γερμανική και βουλγαρική επίθεση και εξαναγκάστηκαν να υποχωρήσουν μέσα από το Μαυροβούνιο και την Αλβανία. Από την πείνα, τον σκληρό χειμώνα και τις επιθέσεις των αλβανικών φυλών χάθηκαν 250.000 Σέρβοι περίπου. Αφού έφτασαν οι Σέρβοι στις αλβανικές ακτές, από τις Συμμαχικές Δυνάμεις ( Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία) οι Γάλλοι πρότειναν ως λύση για την εγκατάσταση των Σέρβων προσφύγων την Κέρκυρα. Μαζί τους ήταν ο Βασιλιάς της Σερβίας, τα υπολείμματα του στρατού, αλλά και χιλιάδες γυναικόπαιδα, που ακολούθησαν το στρατό προκειμένου να μην γίνουν αιχμάλωτοι στη χώρα τους.
Οι κακουχίες των στρατιωτών και των πολιτών δεν σταμάτησαν με την έλευσή τους στην Κέρκυρα. Υπήρχαν ελλείψεις σε τροφή, ενδύματα και τα καταλύματα όπου διέμεναν ήταν πρόχειρα. Οι Σύμμαχοι δεν είχαν προετοιμαστεί κατάλληλα για την υποδοχή ενός τόσο μεγάλου αριθμού προσφύγων. Στις αρχές Ιανουαρίου του 1916 οι πιο βαριά ασθενείς Σέρβοι στρατιώτες μεταφέρθηκαν στο τότε βραχώδες και χωρίς βλάστηση νησί Βίδο για να είναι απομονωμένοι απ’ αυτούς που ζούσαν στην πόλη. Στη νησίδα γαλλική αποστολή γιατρών έστησε τέσσερις πρόχειρες σκηνές σαν νοσοκομεία. Ωστόσο, η έλλειψη προσωπικού και φαρμάκων επέφερε το θάνατο χιλιάδων στρατιωτών κυρίως νεοσυλλέκτων.
Για τους Σέρβους στρατιώτες το νησί του Βίδο ήταν το « Νησί του Θανάτου». Οι πρώτοι νεκροί ( 1200) ενταφιάστηκαν εκεί αλλά το πετρώδες έδαφος του νησιού δεν ευνοούσε τον ενταφιασμό περισσοτέρων καθώς ο αριθμός των νεκρών αυξανόταν συνεχώς. Στη συνέχεια, αποφασίστηκε οι σωροί των νεκρών στρατιωτών να στοιβάζονται σε γαλλικές βάρκες, να μεταφέρονται μερικά χιλιόμετρα βόρεια του νησιού και να ρίπτονται στο βυθό. Το θαλάσσιο αυτό νεκροταφείο έμεινε γνωστό με την ονομασία “ Γαλάζιος Τάφος” (Plava Grobnika).
Αρκετά χρόνια μετά, το πρώτο μνημείο για τους πεσόντες Σέρβους τοποθέτησε το Βασιλικό Ναυτικό του Βασιλείου των Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων. Πρόκειται για τον πέτρινο σταυρό που βρίσκεται πάνω από το σημερινό Μαυσωλείο στη Βίδο. Τα αποκαλυπτήρια έγιναν το 1922 από το βασιλιά Αλεξάνταρ Καρατζόρτζεβιτς. Το μαυσωλείο-οστεοφυλάκιο στο νησί του Βίδο λειτούργησε το 1939 και σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Νίκολα Κνιάζεβ. Στις μαρμάρινες πλευρές του βρίσκονται 1232 οστεοθήκες με τα οστά των πολεμιστών, οι οποίοι είχαν ενταφιαστεί σε 27 κοιμητήρια της Κέρκυρας και των οποίων τα ονόματα είναι γνωστά. Τα οστά 1532 αγνώστων πολεμιστών έχουν ενταφιαστεί σε δύο παράπλευρους εξωτερικούς τάφους. Η έκταση του μαυσωλείου φτάνει περίπου το ένα τετραγωνικό χιλιόμετρο. Σε τακτά χρονικά διαστήματα οι Σέρβοι τελούν μνημόσυνα για να τιμήσουν τους πεσόντες αγωνιστές.
Το σερβικό δράμα μέσα από το video clip του Ramonda
Η λίλα ραμόντα που αναφέρεται στο τραγούδι είναι ένα λουλούδι που μεγαλώνει στην Σερβία, την Αλβανία και την Ήπειρο και ονομάζεται ramonda serbica. Είναι ένα πανέμορφο λουλούδι που ακόμα και αν αφυδατωθεί τελείως, αρκούν λίγες σταγόνες νερού για να επανέλθει στην προηγούμενη κατάστασή του. Το λουλούδι αυτό έγινε σύμβολο του δράματος του σερβικού λαού κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και των εκατομμυρίων νεκρών που βίωσε. Συμβολίζει την ελπίδα, αλλά και την τελική έκβαση μετά την τραγωδία, που ήταν θετική, με την Σερβία ελεύθερη και ανεξάρτητη και πάλι, στο πλευρό των νικητών.
Στο video clip του Ramonda βλέπουμε και τον “ Γαλάζιο Τάφο” (Plava Grobnika), αλλά και έναν βράχο μέσα στην θάλασσα που συμβολίζει τη νήσο Βίδο, τον τόπο όπου πέθαναν και ενταφιάσθηκαν χιλιάδες Σέρβοι.
Γιατί οι Σέρβοι αποκαλούν την Κέρκυρα το “Νησί της Σωτηρίας”;
Η Κέρκυρα για 2 ολόκληρα χρόνια αποτέλεσε την έδρα της Σερβικής κυβέρνησης (1916-1918). Το κτίριο του Δημοτικού Θεάτρου φιλοξένησε τη Βουλή, ενώ το ξενοδοχείο “Bella Venezia” την Κυβέρνηση. Την 1η Νοεμβρίου του 1917, εμφανίστηκε στην σερβική Βουλή ο τότε Πρωθυπουργός της Ελλάδας Ελευθέριος Βενιζέλος, ο οποίος καταχειροκροτήθηκε, ενώ δήλωσε ότι θα βοηθήσει με όλα τα μέσα που διαθέτει. Στην Κέρκυρα γράφτηκε μια μια σημαντική σελίδα της πολιτικής ιστορίας της Σερβίας. Το δράμα του σερβικού λαού ευαισθητοποίησε τη Γιουγκοσλαβική Επιτροπή του Λονδίνου και ο πρόεδρος της Άντε Τρούμπιτς συναντήθηκε στο Παρίσι με τον πρίγκιπα Αλέξανδρο.
Λίγες μέρες αργότερα, στις 20 Ιουλίου του 1917, η εξόριστη Κυβέρνηση της Σερβίας και η Γιουγκοσλαβική Επιτροπή συνυπογράφουν και δημοσιεύουν τη “Διακήρυξη της Κέρκυρας”, σύμφωνα με την οποία Σέρβοι, Σλοβένοι και Κροάτες εκφράζουν τη θέληση να ενωθούν σ’ ένα ενιαίο εθνικό Κράτος. Πέραν των τακτικών συνεδριάσεων της Βουλής, μέλημα ήταν και η ίδρυση του εθνικού κρατικού τυπογραφείου στο λιμάνι της Κέρκυρας. Με τη βοήθεια ενός Κερκυραίου τυπογράφου στήθηκε ο απαιτούμενος εξοπλισμός κι αμέσως εκδόθηκαν τα σερβικά χαρτονομίσματα εκείνης της εποχής. Στη συνέχεια, κυκλοφόρησε τρεις φορές την εβδομάδα, η εφημερίδα “Srpske Novine” (Σερβικά Νέα), σε 10.000 αντίτυπα.
Μεγάλος αριθμός αυτών των εκδόσεων διασώζονται ακόμη στο Βελιγράδι και το Μουσείο Σερβικών Ενθυμημάτων στην Κέρκυρα. Το Σερβικό Σπίτι Στο Μουσείο Σερβικών Ενθυμημάτων ή “Σέρβικο Σπίτι”, όπως οι ίδιοι το αποκαλούν, ξεδιπλώνεται λεπτομερώς μέσα από φωτογραφίες, έγγραφα κι άλλα εκθέματα η ιστορία του σερβικού έθνους, από τον Σεπτέμβριο του 1915 έως και τη λήξη του πολέμου το 1918.
Μπορείτε να δείτε το reaction video μας παρακάτω:
Μείνετε συντονισμένοι στο Eurovisionfun για όλες τις εξελίξεις!
