Αλβανία: Αφιέρωμα στα 60 χρόνια ιστορίας του Festivali i Këngës!

60 χρόνια ζωής συμπληρώνει φέτος το Festivali i Këngës, που από το 1962 επαναλαμβάνεται σχεδόν κάθε χρόνο και από το 2004 που η Αλβανία συμμετέχει στον Διαγωνισμό Τραγουδιού της Eurovision είναι η μέθοδος που χρησιμοποιεί η δημόσια τηλεόραση RTSH, για την επιλογή του εκπροσώπου της σε αυτόν.

Η αρχή του Festivali i Këngës

Αρχικά να πούμε ότι το Festivali i Këngës δημιουργήθηκε στα πρότυπα του γειτονικού φεστιβάλ του Sanremo και ήταν ένας τρόπος για την κομμουνιστική δικτατορία του Χότζα να προσφέρει “άρτο και θεάματα” στους καταπιεσμένους πολίτες.

Πρώτη νικήτρια του φεστιβάλ το 1962 ήταν η Vaçe Zela, η σπουδαιότερη ίσως σύγχρονη τραγουδίστρια της χώρας. Η Vaçe έχει και το ρεκόρ νικών στο φεστιβάλ, αφού έχει νικήσει σε 11 FiK! Ακολουθεί ο Tonin Tërshana με τέσσερις και οι Aurela Gaçe και Manjola Nallbani πιο πίσω, με τρεις νίκες έκαστη!

Η Vaçe Zela νικήτρια του 1ου FiK και πολυνίκης του θεσμού με 11 νίκες.

Το 1972 σημείο καμπής για το Φεστιβάλ

Το 1972 υπήρξε πραγματικά σημείο καμπής για το FiK αφού ο δικτάτορας Enver Hoxha κατηγόρησε τους διοργανωτές του φεστιβάλ ως εχθρούς του έθνους, καθώς σύμφωνα με τον ίδιο εισήγαγαν ανήθικες απόψεις στα τραγούδια που επέλεξαν να διαγωνιστούν, αλλά και στις ερμηνείες των καλλιτεχνών! Μάλιστα για την αποφυγή τέτοιων φαινομένων στο μέλλον, επέβαλε αυστηρούς περιορισμούς και λογοκρισία στους στίχους των τραγουδιών. Υπήρχαν περιορισμοί ακόμα και ως προς το τι ρούχα επιτρέπονταν να φορούν οι διαγωνιζόμενοι, αλλά και πόσα βήματα μπορούσαν να κάνουν στην σκηνή.

Παρόλα τα παραπάνω όμως δεν ήταν λίγες οι φορές που οι καλλιτέχνες με συγκεκαλλυμένο τρόπο έστελναν τα δικά τους μηνύματα για φιλελευθεροποίηση και δημοκρατία. Οι περιορισμοί χαλάρωσαν το 1984 όταν ο Εnver Hoxha πέθανε και η νέα ηγεσία σιωπηλά έδωσε την συγκατάθεση της για μεγαλύτερη ελευθερία στους διαγωνιζόμενους.

Η πτώση του κομμουνισμού έδωσε ώθηση στο FiK

Η πτώση της δικτατορίας στις αρχές του 90 έδωσε όπως ήταν αναμενόμενο πλήρη ελευθερία και στην καλλιτεχνική δημιουργία. Το επίπεδο των συμμετοχών ανέβηκε, ενώ τα τραγούδια είχαν πλέον ως θέμα τους την ελευθερία, την δημοκρατία, αλλά και τον Θεό για πρώτη φορά, αφού η Αλβανία υπήρξε η μοναδική χώρα στον κόσμο που είχε καταργήσει υποχρεωτικά την εκδήλωση οποιασδήποτε θρησκευτικής εκδήλωσης, επιβάλλοντας ουσιαστικά την αθεΐα σε όλους τους πολίτες της.

Οι εμφύλιες συγκρούσεις το 1996-1997 με το οικονομικό σκάνδαλο των πυραμίδων δεν μπόρεσε να σταματήσει το FiK που πραγματοποιούνταν κανονικά στα τέλη Δεκέμβρη ακόμη και τότε. Νικήτρια τις δύο αυτές χρονιές ήταν η Elsa Lila που εντυπωσίασε με την εκπληκτική φωνή της, τραγουδώντας και τις δύο φορές για τις δυσκολίες που περνούσαν οι συμπολίτες της.

Το 1998 είχαμε το πρώτο Κοσοβάρο που κέρδιζε στο FiK. Ήταν η Albërie Hadërgjonaj με μία αντιπολεμική μπαλάντα με άμεσες αναφορές σε όσα δραματικά συνέβαιναν στην πατρίδα του την ίδια στιγμή.

Μετά το 1999 το FiK είδε την δημοτικότητα του να πεφτει κατακόρυφα αφού άλλα αντίστοιχα φεστιβάλ από ιδιωτικούς τηλεοπτικούς σταθμούς έκαναν την εμφάνιση τους (Top Fest και Kënga Magjike).

Η είσοδος στην Eurovision αναζωπύρωσε το ενδιαφέρον

Το γεγονός ότι η Αλβανία έκανε το ντεμπούτο της στην Eurovision 2004, αλλά και η απόφαση της δημόσιας τηλεόρασης να χρησιμοποιήσει το FiK ως μέθοδο επιλογής της συμμετοχής της στον διαγωνισμό αποδείχθηκε μία πολύ έξυπνη απόφαση.

Πολλοί δημοφιλείς καλλιτέχνες αποφάσισαν να συμμετάσχουν με όνειρο φυσικά να βρεθούν στην σκηνή της Eurovision μπροστά στα εκατομμύρια των τηλεθεατών. Η Anjeza Shahini κέρδισε στο FiK εκείνης της χρονιάς και στην συνέχεια έφερε την πολύ καλή έβδομη θέση για την χώρας της στην Eurovision, που πραγματοποιήθηκε στην Κωνσταντινούπολη.

Έκτοτε το FiK απέκτησε μεγάλο ενδιαφέρον τόσο εγχώριο, όσο και εκτός συνόρων αφού όλοι οι Αλβανοί της διασποράς παρακολουθούν το φεστιβάλ για να μάθουν τον εκπρόσωπο τους στην Eurovision.

Σκάνδαλα και ευτράπελα

Εδώ είναι Βαλκάνια δεν είναι παίξε γέλασε! Όπως καταλαβαίνετε τα σκάνδαλα και τα ευτράπελα όλα αυτά τα χρόνια ήταν πάρα πολλά, εμείς στοιχειοθετήσαμε τα σημαντικότερα από αυτά και σας τα παρουσιάζουμε.

• Το 1963 ο Besnik Taraveshi ήταν ο πρώτος διαγωνιζόμενος στο FiK που εκδιώχθηκε από το κομμουνιστικό δικτατορικό καθεστώς. Ο λόγος ήταν η εκ παραδρομής(;) λάθος προφορά κάποιου στίχου του τραγουδιού του  “Djaloshi dhe shiu” (Το αγόρι και η βροχή).
• Το 1964 η κριτική επιτροπή αποφάσισε λόγω χαμηλού επιπέδου συμμετοχών να μην δώσει πρώτο βραβείο, αλλά να δώσει βραβείο μόνο για την δεύτερη και τρίτη θέση!
• Το 1972 όπως είπαμε και παραπάνω, ο Enver Hozha κατηγόρησε τους διοργανωτές ως εχθρούς του έθνους, λέγοντας πως εισαγάγουν με τα τραγούδια που επέλεξαν να διαγωνισθούν στο φεστιβάλ και τις ερμηνείες των καλλιτεχνών ανήθικες αξίες στον αλβανικό λαό. Όλοι τους απολύθηκαν και εξορίστηκαν μακρυά από τα Τίρανα.
• Το 1987 η Nexhmije Hoxha σύζυγος του δικτάτορας απαίτησε την αλλαγή του νικητή που είχε επιλέξει η επιτροπή, κάτι που έγινε άμεσα αποδεκτό.
• Το 1999 ανακηρύχθηκε λάθος νικητής. Την επόμενη ημέρα η πρόεδρος της κριτικής επιτροπής ανακοίνωσε ότι έγινε λάθος καταμέτρηση στις ψήφους και νικήτρια ήταν τελικά η Aurela Gaçe.
• Το 2003 η Mariza Ikonomi που ήθελε διακαώς να εκπροσωπήσει την χώρα της στην Eurovision, μόλις ανακοινώθηκε ότι πήρε τελικά την δεύτερη θέση, έφυγε επιδεικτικά από την σκηνή.
• Το 2007 υπήρξε από τις πιο επεισοδιακές χρονιές του FiK. Πολλοί φιναλίστ απεχώρησαν πριν τον τελικό αφού σύμφωνα με τους ίδιος τα αποτελέσματα είχαν ήδη προκαθοριστεί.
• Το 2016 υπήρξαν έντονες αντιδράσεις αφού ενώ στους κανονισμούς αναφέρονταν ότι για πρώτη φορά το κοινό θα καθόριζε το 40% των αποτελεσμάτων αυτό τελικά δεν ίσχυσε. Νικητής στην ψηφοφορία του κοινού με διαφορά μάλιστα ήταν ο Ylli Limani, που θα ήταν και ο τελικός νικητής πάνω από την Lindita, αν δεν άλλαζαν απρόοπτα οι κανονισμοί.

Ελπίζουμε να βρήκατε όλα τα παραπάνω εξίσου ενδιαφέροντα όπως τα βρήκαμε και εμείς!

Δεν έχουμε παρά να ευχηθούμε στους γείτονες καλή επιτυχία και με όποιον νικητή επιλέξουν, να έχουν μία άξια εκπροσώπηση στο Τορίνο! Παρακάτω η περσινή νικητήρια συμμετοχή στο FiK 59, με την Αnxhela Peristeri και το Karma!

Μείνετε συντονισμένοι στο Eurovisionfun για όλες τις εξελίξεις σχετικά με το Festival i Kenges!