Eurovision: Πως επηρεάζει η ώρα μετάδοσης του διαγωνισμού την ψηφοφορία;

Σχεδόν κάθε χρόνο, κυκλοφορεί στους κύκλους του αγαπημένου μας θεσμού η φήμη περί συζήτησης της αλλαγής ώρας μετάδοσης του διαγωνισμού.

Όλα ξεκίνησαν όταν το 2016, το δημόσιο κανάλι της τότε οικοδέσποινας χώρας Σουηδίας, SVT, πρότεινε την μετακίνηση της έναρξης τους διαγωνισμού από τις 21:00 στις 20:00 (ώρα Κεντρικής Ευρώπης). Ο κύριος λόγος του αιτήματος αυτού, σύμφωνα με τον κ. Martin Österdahl, Εκτελεστικό Παραγωγό του διαγωνισμού το 2016, ήταν επειδή οι νεοεισερχόμενες χώρες των τελευταίων ετών ξεκινούν την μετάδοση του διαγωνισμού εξαιρετικά αργά.

Ένα ερώτημα που με βασανίζει εδώ και αρκετό καιρό και αποφάσισα να το αναλύσω, είναι σχετικά με το εάν η ώρα μετάδοσης του συσχετίζεται με την τελική βαθμολογία του Μεγάλου Τελικού και πως η αλλαγή ώρας θα επηρεάσει την τηλεψηφοφορία.

Για την εύκολη κατανόηση της έρευνας, οι χώρες χωρίστηκαν σε 6 διαφορετικές ομάδες, ανάλογα με την ώρα μετάδοσης του διαγωνισμού (19:00, 20:00, 21:00, 22:00 και 23:00 – τοπική ώρα). Επίσης, συγκεντρώθηκαν τα αποτελέσματα από το 2014 μέχρι και σήμερα, όπου και γνωστοποιείται από την EBU η κατάταξη όλων των συμμετεχόντων του Μεγάλου Τελικού από το τηλεοπτικό κοινό.

Πιο κάτω, μπορείτε να δείτε ένα παράδειγμα μιας χώρας και πως συγκεντρώθηκαν τα αποτελέσματα:

Ομάδα Α (G.M.T -1)

Ξεκινώντας με την πρώτη ομάδα, συναντούμε την Ισλανδία, η οποία μεταδίδει τον διαγωνισμό στις 19:00 τοπική ώρα.

Η καλύτερη κατά μέσο όρο θέση είναι η 27^η, η οποία μεταδίδεται στην Ισλανδία γύρω στις 21:00 τοπική ώρα. Αμέσως μετά, ακολουθούν η 9^η, η 11^η, η 24^η και η 13^η θέση.

Ομάδα Β (G.M.T.)

Στην δεύτερη ομάδα, συναντούμε το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία, οι οποίες μεταδίδουν τον διαγωνισμό στις 20:00 τοπική ώρα.

Η καλύτερη κατά μέσο όρο θέση είναι και πάλι η 27^η, η οποία μεταδίδεται γύρω στις 22:00 τοπική ώρα. Αμέσως μετά, ακολουθούν η 25^η, η 11^η, η 20^η και η 24^η θέση.

Ομάδα Γ (G.M.T. +1)

H Ομάδα Γ αποτελεί την μεγαλύτερη ομάδα, αφού συμπεριλαμβάνει τις περισσότερες χώρες που μεταδίδουν τον διαγωνισμό στις 21:00 τοπική ώρα. Οι χώρες, με αλφαβητική σειρά, είναι:

Άγιος Μαρίνος, Αλβανία, Αυστρία, Βέλγιο, Βόρεια Μακεδονία, Βοσνία Ερζεγοβίνη, Γαλλία, Γερμανία, Δανία, Ελβετία, Ισπανία, Ιταλία, Κροατία, Μάλτα, Μαυροβούνιο, Νορβηγία, Ολλανδία, Ουγγαρία, Πολωνία, Σερβία, Σλοβενία, Σουηδία και Τσεχία.

Για ακόμη μία φορά, η καλύτερη θέση κατά μέσο όρο είναι η 27^η, η οποία μεταδίδεται γύρω στις 23:00 τοπική ώρα. Τις 5 πρώτες θέσεις συμπληρώνουν η 24^η, 25^η, σε ισοβαθμία η 11^η, η 12^η και η 13^η θέση.

Ομάδα Δ (G.M.T. +2)

H Ομάδα Δ είναι η δεύτερη μεγαλύτερη ομάδα, ενώ μεταδίδει τον διαγωνισμό στις 22:00 τοπική ώρα. Οι χώρες, με αλφαβητική σειρά, είναι:

Βουλγαρία, Ελλάδα, Εσθονία, Ισραήλ, Κύπρος, Λετονία, Λιθουανία, Μολδαβία, Ουκρανία, Ρουμανία και Φινλανδία.

Η καλύτερη κατά μέσο όρο θέση είναι η 27^η, η οποία μεταδίδεται στις πιο πάνω χώρες γύρω στις 00:00 τοπική ώρα. Αμέσως μετά, ακολουθούν η 25^η, η 13^η, η 11^η και η 26^η θέση.

Ομάδα Ε (G.M.T. +3)

H Ομάδα Ε μεταδίδει τον διαγωνισμό στις 23:00 τοπική ώρα, και συμπεριλαμβάνει το Αζερμπαϊτζάν, την Αρμενία, την Γεωργία, την Λευκορωσία και την Ρωσία.

Η καλύτερη κατά μέσο όρο θέση είναι η 27^η, η οποία μεταδίδεται στις πιο πάνω χώρες γύρω στις 01:00 τοπική ώρα. Αμέσως μετά, ακολουθούν η 25^η, η 7^η, η 11^η και η 17^η θέση.

Ομάδα Στ (G.M.T. +7/8/9)

H Ομάδα Στ, που αποτελείται από την μακρινή Αυστραλία, μεταδίδει τον διαγωνισμό στις 05:00 (A.E.S.T.) τοπική ώρα.

Η καλύτερη κατά μέσο όρο θέση είναι και πάλι η 27^η, η οποία μεταδίδεται στην Αυστραλία γύρω στις 07:00 τοπική ώρα. Αμέσως μετά, ακολουθούν η 25^η, η 24^η, η 9^η και η 15^η θέση.

Στον πιο κάτω πίνακα, βλέπουμε τον συγκεντρωτικό μέσο όρο κατάταξης και των 6 ομάδων:

Όπως βλέπουμε και στον πιο πάνω πίνακα, οι πέντε καλύτερες κατά μέσο όρο θέσεις είναι αυτές που βρίσκονται περίπου στην μέση και προς το τέλος του διαγωνιστικού μέρους. Όμως, οι θέσεις με τον καλύτερο μέσο όρο δεν φαίνεται να έχουν μεγάλη απόκλιση από τις υπόλοιπες θέσεις, παρά μόνον σε ελάχιστες περιπτώσεις.

Συμπερασματικά, θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι η ώρα μετάδοσης δεν αποτελεί κύρια μεταβλητή στον τρόπο ψηφοφορίας του τηλεοπτικού κοινού. Ασχέτως της ώρας μετάδοσης, υπάρχει μια ομοιόμορφη κατανομή στους μέσους όρους θέσεων σε όλες τις θέσεις, άσχετα εάν αυτή είναι αρκετά νωρίς ή αρκετά αργά – το οποίο συμπέρασμα είναι υποκειμενικό, καθώς δεν γνωρίζουμε εάν για κάποιον η ώρα μετάδοσης είναι νωρίς ή αργά.

Βέβαια, εδώ θα μπορούσε να δημιουργηθεί και ένα εύλογο ερώτημα:

Πως μπορούμε να συσχετίσουμε την ώρα μετάδοσης με την πρόθεση του κόσμου να ψηφίσει, από την στιγμή που δικαίωμα ψήφου έχουμε μετά το πέρας όλων των τραγουδιών;

Η απάντηση δίνεται εμμέσως πλην σαφώς από την ομοιόμορφη κατανομή των μέσων όρων των υπόλοιπων θέσεων σε σχέση με τις καλύτερες σε μέσο όρο θέσεις. Από την στιγμή που οι μέσοι όροι δεν φέρουν μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ τους, φαίνεται πως ο κόσμος παρακολουθεί από την αρχή μέχρι το τέλος το διαγωνιστικό μέρος, ασχέτως της ώρας μετάδοσης.

Βέβαια, θα πρέπει να τονιστεί πως η έρευνα αγνόησε άλλες σημαντικές μεταβλητές που θα μπορούσαν να συσχετιστούν με την τηλεψηφοφορία (π.χ. ποια ώρα σημειώνονται τα πιο υψηλά ποσοστά τηλεθέασης ανά χώρα και άρα να βλέπει ή να μην βλέπει κάποιος ένα τραγούδι, εάν παρακολουθεί κάποιος όλες τις εμφανίσεις ή βασίζεται στο recap, κλπ.)

Όμως, μία σημαντική μεταβλητή που πιστεύω πως έπρεπε να ελεγχθεί και που θα μπορούσε να αλλάξει τα δεδομένα, είναι εάν παίζουν ρόλο οι συμμαχίες, και εάν αυτές θα άλλαζαν τα δεδομένα της έρευνας.

Για παράδειγμα, η Ελλάδα και η Κύπρος τείνουν να αλληλοψηφίζονται σταθερά, είτε η μία από αυτές εμφανίζεται πρώτη, είτε τελευταία – και πιθανόν – είτε παρακολουθήσει κάποιος την εμφάνιση, είτε όχι. Τι γίνεται στην περίπτωση που αφαιρεθούν οι θέσεις που δόθηκαν στις φιλικές μεταξύ τους χώρες;

Για να εντοπίσουμε τις συμμαχίες, πήραμε τον διαχωρισμό που κάνει η EBU για την κλήρωση των ημιτελικών (του 2019) και προστέθηκαν και οι BIG5 χώρες, ανάλογα με ποιες χώρες ψηφίζουν περισσότερο.

Μετά και την αφαίρεση των ψήφων μεταξύ φιλικών χωρών, ο συγκεντρωτικός μέσος όρος κατάταξης έχει ως εξής (με κόκκινο είναι ο μέσος όρος συμπεριλαμβανομένου και των φιλικών ψήφων, ενώ με μπλε είναι χωρίς):

Όπως παρατηρούμε, σε γενικές γραμμές, οι θέσεις με τον καλύτερο μέσο όρο εξακολουθούν να διατηρούνται στην μέση και προς το τέλος του διαγωνιστικού μέρους, ενώ εξακολουθεί να υπάρχει μια ομοιόμορφη κατανομή στους μέσους όρους θέσεων. Ακόμη και όταν αφαιρέθηκαν οι φιλικές ψήφοι, οι μέσοι όροι δεν αλλάζουν ιδιαίτερα (συναντάται μία πτώση 1-3 θέσεων εάν αυτή υπάρχει).

Στις μοναδικές περιπτώσεις που υπάρχει μεγάλη απόκλιση μεταξύ των θέσεων, εάν αυτή υπάρχει, είναι στις ομάδες Α και Στ, δηλαδή η Ισλανδία και η Αυστραλία. Βέβαια, δεν πρέπει να αγνοήσουμε το γεγονός ότι, αφού δεν υπάρχουν άλλες χώρες στις ομάδες αυτές, είναι λογικό να υπάρχουν αποκλίσεις με την αφαίρεση ενός και μόνο δεδομένου.

Η αλλαγή ώρας θα επιφέρει αλλαγές και στην ψηφοφορία;

Μετά από πέραν των 60 χρόνων ζωής του διαγωνισμού, μια τέτοια αλλαγή παραμένει άγνωστο ποιες θα ήταν οι συνέπειες. Αναγνωρίζοντας το γεγονός πως η ώρα μετάδοσης του διαγωνισμού στην Κεντρική και Δυτική Ευρώπη, όπου και βρίσκονται όλες οι BIG5 χώρες, είναι σχετικά σε μια ικανοποιητική ώρα, να συνέβαλαν στην άρνηση της EBU στο αίτημα του σουηδικού καναλιού.

Η μετάδοση του διαγωνισμού σε 6 διαφορετικές ζώνες ωρών, και μάλιστα ζωντανά, αποτελεί ομολογουμένως ένα δύσκολο έργο να υπάρχει η χρυσή τομή δίκαιη προς όλους. Σαφώς και θα πρέπει να αναγνωρίσουμε πως η Eurovision αποτελεί μια δημοφιλή τηλεοπτική εκπομπή ανά την Ευρώπη, και η ώρα μετάδοσής της να μην έχει πλέον, μετά από 60 και πλέον χρόνια ζωής, ιδιαίτερη σημασία.

Επίσης, δεν πρέπει να αγνοήσουμε και την νοοτροπία και τις τηλεοπτικές συνήθειες των λαών της Ευρώπης. Μήπως οι τηελεθεατές της Ρωσίας αρέσκονται να βλέπουν τηλεόραση αργά το βράδυ και στην Ισλανδία να βλέπουν τηλεόραση αρκετά νωρίς για παράδειγμα; Μήπως οι τηλεθεατές που βλέπουν την Eurovision να έχουν συνηθίσει την ώρα μετάδοσης; Ίσως για τους περισσότερους να μην είναι “ένα συνηθισμένο βράδυ του Σαββάτου” και να μην τους πειράζει να ξενυχτούν μια φορά τον χρόνο για να παρακολουθήσουν τον διαγωνισμό;

Εσείς τι πιστεύετε; Η αλλαγή της ώρας θα επιφέρει και αλλαγές στην ψηφοφορία του κοινού; Θα θέλατε να αλλάξει η ώρα μετάδοσης του διαγωνισμού;